O Modesto Patrimonio: Buxantes e Alfonso VII
Buxantes estivo habitada e poboada dende antigo. Así o demostran os únicos documentos gráficos dos que dispoñemos, como os petróglifos da Pedra Ancha, que datan da Idade do Bronce (hai 4.000 anos), os castros de Logoso, Teixoeiras, O Fragoso e o lugar do Castro, que está asentado nun castro, como as numerosas mámoas identificadas por todo o ámbito parroquial.
O primeiro documento escrito que se coñece da parroquia data do ano 1152, cuxa copia do orixinal en latín debe estar no arquivo privado do párroco defunto D. Manuel de Coucieiro (Muxía). No dito documento fálase do coto e realengo de San Pedro de Vigiante, palabra que evolucionou a Vixiante, pasando a ser Vixante - Bixantes - Buxantes - Bujantes. A explicación pode deberse a que Buxantes é como un gran balcón con vistas á Ría de Corcubión , por onde entraban os piratas e os guerreiros inimigos. Este documento transcríbese literalmente:
Doazón do emperador de España D. Alfonso VII ao Mosteiro de San Julián de Moraime e ao seu abade D. Juán de la Iglesia, de San Pedro de “Vigiante” co seu Coto e Realengo. Ano 1152. "No nome do Señor, Amén. Canto máis tempo e máis abundantemente un cre ter bens, máis xenerosamente se debe dar a Deus e aos verdadeiros amigos de Deus para a salvación da súa alma e a remisión dos seus pecados, segundo á do Apóstolo "facer ben a todos e máis aos servos da súa fe". Por iso, eu, Alfonso, emperador dos españois, xunto co meu fillo Sancho Fernando, por amor de Deus e polas almas dos meus pais e a remisión dos meus pecados, entrego Carta de Doazón e Texto Firme a Deus e á Mosteiro de San Julián de Moraime, e a ti, Juan Abad, e a todos os teus sucesores daquela Igrexa de San Pedro de Vigiante con todos os seus dereitos que me pertencen, é dicir, dende o principio polas beiras do Esar e despois. entre os apartados ou espartais de San Clemente e polo Monte do Cruce polas divisións de Vereno e dende alí polo Castro de Treria e o camiño daquela Pelaouría, e dende alí por Muger Muerta ata aquela Piedra de Lebor, e dende alí por Pared Labora ata a Rivera do Esar onde comezou. Para que desde este día teñas a posesión con dereito de herdanza a perpetuidade e esta miña Orde sexa sempre firme. Se alguén tentase contra este meu acto, será excomulgado e condenado ao inferno con Xudas, traidor. do Señor, e pagar mil do Rei.ducados. Dada esta Carta en Toledo no ano de MCLXXXX e décimo terceiro das kalendas, gobernándome como Emperador en Toledo, Galicia, Castela, Navarra e Zaragoza, en Almería e Albacete ".
Deste escrito pódese comentar que Esar se refiere ao actual Ézaro, seguindo o río Xallas por San Crimenso ata a altura de Castrelo (Castro das Teixoeiras); dende aquí, presumiblemente, seguiría polo alto do Logoso, Casas de Maias (Muger Muerta) ata San Pedro Mártir, Ribeiro de Miñóns, Alto de Monte Maior e Ribera do Ézaro. Moitos destes topónimos perdéronse co paso do tempo.
A partir desa data, Buxantes quedou rexistrado cos impostos forales que tiña que pagar en diñeiro e especies cada ano a dito Mosteiro de San Xulián. Esta rendición foral llegaría sobre el s.XVIII.
NOVAS DE MODESTO
OUTROS ARTIGOS NO "MODESTO PATRIMONIO”
- As cancelas do lugar do Ézaro. De mediados do 1800 aos finais do 1900
- O río Castro nas imaxes de satélite modernas
- Penas Sacras polo territorio de Dumbría.
- O Marco do Couto e O Vakner no concello de Dumbría.
- A primitiva capela de San Antoniño de Brens.
- O Calendario dos artegos.
- A pedra do Encanto de Olveiroa.
- Os muíños fariñeiros en Dumbría.
- O Cruceiro do Alto de Gures.
- Muíños Hidráulicos no Concello de Cee.
- Modesto García Quintáns debulla a historia da Casa da Vacariza, que entra na lista vermella do Patrimonio.
- Ano 1902: Consternación na comarca de Fisterra ante a catástrofe no Ézaro.
- Modesto García Quintáns debulla a historia da Casa da Vacariza, que entra na lista vermella do Patrimonio.
- O Modesto Patrimonio: O Cruceiro de Rebordelo,
- Demografía no Concello de Dumbría.
- A Bandeira do Concello de Dumbría.
- A fervenza de Miñóns de Buxantes.
- A Central Hidroeléctrica de Buxán de Dumbría.
- O escudo de Dumbría.
- Os Pasales, a barreira natural do paso sobre o Río Xallas.
- A Casa da Pedra do Ézaro.
- O muíño fariñeiro máis antigo documentado no Concello de Dumbría.
- Memoria histórica lingüística (toponímia) e etnografía do Concello de Dumbría.
- O Cura Rioboo de Berdeogas.
- O Balcón da Costa da Morte.
- As antigas cancelas e e corredoiras de Dumbría
- O Hórreo na Comarca de Fisterra.
- A hidrografía no concello de Dumbría.
- A Ferigresía de Refoxos.
- A Ruta de Pallares.
- Muíños do Río da Lagarteira (II).
- Muíños do Río da Lagarteira (I).
- Un paseo á Ermida das Neves de Buxantes.
- O caserío dO Cotelo de Olveira.
- O Cemiterio de Buxantes.
- A Santiña de Trasufre.
- O Castro de Alvarellos de Berdeogas.
- Lugas de Castrelo, Colúns.
- A Capela de San Marcos do Logos.
- Os muíños do Rego de Quenxe.
- Por que lle chaman as Caldeiras do Castro?:
- Semellanza dos nosos muíños fariñeiros cos canarios.
- Os muíños da nosa comarca.
- Recordando o día máis angustioso de Xesús.
- As varas: As antigas unidades de medida.
- Recordando algo da historia da parroquia de Berdeogas.
- A hidrocentral “Electra del Jallas”.
- O 50 aniversario do Encoro da Fervenza.
- A igrexa parroquial de Dumbría.
- Un Modesto repaso aos costumes avespa velutina.
- O piñeiro-marco entre Cee e Corcubión.
- A escola de Dumbría.
- Reparación do piso e do teito da Igrexa de Buxantes.
- O Dolmen da Pedra da Arca.
- A Cabana da palla do millo.
- Apañar o mato en primavera.
- A Ponte de Canelas en Dumbría.
- O arado de madeira ou tamén chamado romano.
- O Cruceiro pantasma do Monte de Olveira.
- Memoria Histórica de Buxantes – Muíño da Fonte Santa.
- O Castro de Castromiñán.
- O lugar de Quenxe.
- A Igrexa Parroquial de Buxantes.
- A Igrexa Parroquial da Ameixenda.
- O Bico do Santo en Carnota.
Patrimonio Pindexo
- Monte do Pindo, o remedio natural para rebaixar o colesterol.
- O Modesto Patrimonio: Subida ó Pico de Peñafiel do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A toponimia do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: O topónimo: O Pindo ou Monte Pindo?.
- O Modesto Patrimonio: Explorando a toponimia dos camiños do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Cabana das Chozas, outra Caverna dos refuxiados no Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Furna do Río da Barco.
- O Modesto Patrimonio: Fonte Mateo e A Cova dos Morcegos no Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Cova da Pendente do Monte Pindo.
- O Modesto Patrimonio: Os muíños do Monte do Pindo.
- Con Pepe do Fieiro redescubrindo os tesouros do Monte Pindo.
- Pepe do Fieiro: “Dicían os nosos vellos…”.
- Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 1).
- Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 0).
- Da Raínha Lupa á Cova da Xoana, pasando por Duio, con Pepe do Fieiro.
- Os muíños do Monte do Pindo, por Modesto García Quintáns.
